De waarde van rituelen en kunstzinnige vorming

Gecompliceerde rouw hoeft niet. Een maatschappijkritische benadering over het omgaan met rouw en verlies was de titel van mijn scriptie als afronding van de bachelor Religiewetenschappen, Nijmegen 2012.

Mijn keuze voor de benadering van Therese Rando was de herkenbaarheid als ervaringsdeskundige van haar hoofdgedachte: geef rouwenden voldoende tijd en ruimte om in een eigen tempo en op een eigen manier te mogen rouwen. Om de scheur in levensverhalen op een eigen wijze te leren verbinden.

De doelstelling van mijn scriptie was: Zicht krijgen op het verbeteren van de interactie en communicatie tussen rouwenden en nabijstaanden in onze maakbare samenleving.

Drie aandachtpunten van Therese Rando in haar boek Treatment of complicated mourning (1993):
o   Een antwoord op een verlies wordt beïnvloed door een complexe interactie van factoren, waardoor elk rouwproces verschillend verloopt en er geen twee aan elkaar gelijk zijn.
o   De verschillende soorten van verlieservaringen vereisen verschillende soorten van interventie en begeleiding.
o   Hoewel het altijd gevaarlijk is om verschillende verliezen te vergelijken (leedconcurrentie, mijn verlies is erger dan de jouwe), is het even gevaarlijk niet te kijken naar de overeenkomsten in de specifieke soorten van verliezen, om ervaringen te kunnen delen.

Therese Rando maakt vanuit een holistische invalshoek onderscheid tussen “normale” en gecompliceerde rouw en beschrijft naar aanleiding van wetenschappelijk onderzoek hoe gecompliceerde rouw mede wordt veroorzaakt door:
o   het niet weten omgaan met lijden en verlies in onze maakbare samenleving;
o   gebrek aan tijd en ruimte om te mogen rouwen in een samenleving waarin tijd geld is;
o   de onbekendheid met het feit, dat een rouwproces meer is dan alleen het primaire verlies.

Verder schrijft ze over het belang van het herkennen van een aantal mythen rond rouw en verlies om onnodig leed te voorkomen. Ze onderbouwt haar relationele opvattingen vanuit een psychoanalytische benadering met behulp van haar zes processenmodel.

Voor meer informatie over Therese Rando en mogelijkheden rond “relationele” rouwzorg en een breed interventieaanbod zie het cursus aanbod:

1 Gecompliceerde rouw en kunstzinnige vorming (2 dagen)
2 Rouw, mystiek van de dood en ecologie (1 dag)
3 Rouw, kinderspel en tweede naïviteit (2 dagen)
4 Rouw, rituelen en eindeloos bewustzijn (1 dag)